Montag, 21. März 2016

ABHAZ ARİSTOKRASİSİ

Abhaz (Abaza) Aristokrasisi antik çağlara dayanmaktadır. Abhazya 8.YY kadar Bizans İmparatorluğuna tabii özerk bir Prenslikti. Ama 778 yılında Prens Leon Açba, Abhazya Krallığını kurdu. Böylece Leon Açba ilk Abhaz Kralı olmuştu. 
Abhazya Krallığından önce de Abhazların köklü bir Feodal sistemi vardı. Krallık döneminde ki ünvanlar şu şekilde listeleniyordu:
  1. APSAA (Kral
  2. ATAVADİ /AH (Prens)
  3. AH-AAMISTA (Dük ünvanıyla eş değerdir)
  4. AAMISTA-DUĞ (Kont ünvanıyla eş değerdir)
  5. AAMISTA (Asilzade)
Asilzade sınıfından sonra Soylular ve Halk arasında Aşnakuma adında bir sosyal tabaka daha vardı. Bunlar Yüksek Memur aileleriydi. 

19.YY'da Abhazya ve Gürcistan'ın Rus İmparatorluğuna dahil edilmesinden sonra Rus Çarı Abhaz ve Gürcü Asillerine yeni ünvanlar tevcih etti, bunlar:
  1. VELİKİ-KNYAZ (Büyük Prens veya Hükümdar Prens)
  2. KNYAZ (Prens)
  3. GRAF (Kont)
  4. BARON
  5. DVORYAN (Asilzade)
Bu Ünvanlar Feodal Veraset Kanunlarına göre Baba'dan çocuklarına geçiyordu. Abhaz Asilzadeler Kanunlarında kız çocukları evlendiklerinde bile ünvanlarını  muhafaza edebiliyorlardı, ama Rus Çarlığında kızlar evlendiklerinde kocalarının ünvanlarını alıyorlardı.
----------------------------------------------------------------------------------

Rusya İmparatorluğu Asilzadeler Kanunlarına göre Ünvanlar:
  1. Çar / Çariçe
  2. Veliki Knyaz / Veliki Knyazna (Arşidük / Arşidüşez)
  3. Knyaz / Knyazna / Knyaz'ın eşi Knyagina (Prens / Prenses)
  4. Graf / Grafinya (Kont / Kontes)
  5. Baron / Baronessa (Baron / Barones)
  6. Dvoryan / Dvoryanka (Asilzade Erkek / Asilzade Kadın)
---------------------------------------------------------------------------------------
Abhaz soyadlarının sonunda BA ve İPA kelimeleri bulunmaktadır. Bunların türkçe açıklaması: Oğlu manasındadır. Örnek AÇBA = türkçe AÇOĞLU veya İNAL-İPA = türkçe İNALOĞLU.

Abhaz soyadları maskulin ve feminin şekellerine ayrılmıştır:
Maskulin = BA ve İPA
Feminin = HA ve İPHA
Örnek: Erkek AÇBA, Kadın AÇHA veya Erkek İNAL-İPA, Kadın İNAL-İPHA
-------------------------------------------------------------------------------

İlk Abhaz Kral Hanedanları:
  1. AÇBA (Hükümranlık süresi: I.= 778 - 879, II.= 887 - 978)
  2. ŞAVLİANİ (Hükümranlık süresi: 779 - 887)
  3. BAGRATİONİ, bu Hanedan Abhaz değil Gürcüdür. (Hükümranlık süresi 978 - 1014) 
-----------------------------------------------------------------------------
17.YY'dan itibaren Abhazya'da Krallık ilga edilip Bölge prensliklerine bölünmüştü. Buna rağmen bütün Abhazya'yı yönetmek için Hükümdar-Prenslik makamı kuruldu ve bu makama Çaçba-Şervaşidze ailesi geçti. Ama Çaçba-Şervaşidze Hanedanı uygulamada Abhazya'ya tam olarak hakim değildi, Sohum şehri ve civarında sözleri geçiyordu.

Çaçba-Şervaşidze Hanedanı Abhazya'nın Hükümdar-Prensleri olarak 1864 yılına kadar makamlarını muhafaza ettiler. 1864 yılında Abhazya'nın resmen Rus Çarlığına dahil edilmesiyle Hükümdar-Prenslik ilga edildi.
-----------------------------------------------------------------

Abhaz sosyal sınıfları:
  1. ATAVADİ, AH-AAMISTA, AAMISTA-DUĞ, AAMISTA (Prens, Dük, Kont, Soylular)
  2. AŞNAKUMA (Yüksek Memur aileleri)
  3. ANHAYÜ (Özgür halk)
  4. AGIRVA (Kul)
  5. AHAŞALA (Köle)

ABHAZ PRENS HANEDANLARI VE ASİLZADE AİLELERİ

Abhaz Prens (Atavadi / Knyaz) Hanedanları:
  • ÇAÇBA-ŞERVAŞİDZE
  • AÇBA-ANÇABADZE
  • MARŞAN-MARŞANİA
  • EYMHAA-EMUHVARİ
  • ÇİKOTUA
  • ÇAABALIRHVUA
  • GEÇBA
  • TSANBA
  • ZAPŞ-İPA
  • AREDBA
  • İNAL-İPA
  • LOĞ/LOW-İPA 
  • TAPŞ-İPA
  • BARKAN-İPA
  • MAS-İPA
  • ARINBA 
  • ŞAT-İPA
  • ŞVAÇA
  • HAMIŞ
  • AUBLAA
  • ARITBA
  • MIDAVİYA
  • ŞVARİKVA
  • ÇİRİKBA
--------------------------------------------------------------------------------
Abhaz Büyük-Asilzade / Kont (Aamısta-duğ / Graf) Soyları:
  • MAAN-MARGANİA
  • LAKERBA
  • MİKANBA
  • AKİRTAVA
  • SVANBA
  • ZUMBA
-----------------------------------------------------------
Abhaz Asilzade (Aamısta/Dvoryan) Soyları:
  • BAĞBA
  • MİKELBA
  • EŞBA
  • TSIBA
  • KUJBA
  • AKİRMAA
  • TSVİJBA
  • ANÇOK
  • ŞİOKUM
  • ZARUM-İPA
  • ATUMAVA
  • AŞHATSAVA
  • BARAS
  • BLABBA
  • GARTSKİA
  • GANABA
  • DOPUA
  • KİNTSA
  • KULANBA
  • MAG
  • FİRSOU
  • PAPBA
  • OZDAN
  • SADZBA
  • HAHUBİA
  • HVARTSKİA
  • TSİTSBA
  • TSİŞVBA
  • ÇAÇİBA
  • ŞAKRIL
  • ARLAN
  • MAHARİA
  • GUBLİA
  • KAPŞ
  • DANARÇOU
 -----------------------------------------------------------
Abhaz Aşnakuma (Yüksek Memur) Soyları:
  • BAALOU
  • GUBLİA
  • GABLİA
  • GVADJBA
  • KOKOSKİR
  • KOPAŞAVİDZE
  • KUÇBA
  • KÇİ-İPA
  • MUİSİR-İPA
  • PATSALİA
  • PİLİA
  • TSİSBAYA
  • ÇIHÇI 
  • ÇAGİR
  • ÇUÇBA
  • ŞALAMBERİA
  • ERİSTA